De rente en aflossing van een DUO-lening zijn over het algemeen niet aftrekbaar bij uw belastingaangifte in Nederland. Dit betekent dat u de kosten van uw studieschuld niet kunt verrekenen met uw inkomen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de rente op een hypotheek voor uw eigen woning.
Hoewel de DUO-lening zelf geen directe aftrekpost is, heeft deze wel invloed op uw financiële positie en zijn er andere zaken relevant voor uw belasting. Op deze pagina leggen we uit hoe een DUO-lening werkt, wanneer ándere studiekosten wél aftrekbaar zijn, de invloed op uw vermogen in box 3, en geven we praktische tips om uw belastingvoordeel te maximaliseren.
Een DUO-lening is een studielening die de Nederlandse overheid via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) aan studenten aanbiedt om hun studiekosten te financieren. Het is de meestvoorkomende lening onder jongeren in Nederland om hogere en universitaire opleidingen te bekostigen. Deze lening kent gunstigere voorwaarden, zoals een lagere rente en langere looptijd, dan commerciële leningen van banken en andere kredietverstrekkers, en kan dienen als aanvulling op studiefinanciering. DUO vereist dat het geleende geld wordt gebruikt voor studiekosten, inclusief het zogenaamde collegegeldkrediet, dat uitsluitend bedoeld is voor de betaling van collegegeld.
De terugbetaling van een DUO-lening begint na het afronden van de studie, na een aanloopfase. Over het kredietbedrag betaalt de lener rente, waarbij de rentevoet doorgaans voor een periode van 5 jaar wordt vastgezet, waarna deze kan veranderen. De aflossing geschiedt maandelijks met een vast bedrag dat automatisch van de bankrekening wordt geïncasseerd. Hoewel de DUO-lening niet aftrekbaar bij de belasting is, zoals eerder vermeld, wordt de lening wel meegewogen bij financiële verplichtingen, bijvoorbeeld bij een hypotheekaanvraag, wat invloed kan hebben op het maximaal te lenen bedrag.
De rente op een DUO-lening is, zoals eerder benadrukt, niet aftrekbaar van de belasting in Nederland. Dit geldt ook voor de aflossing van de lening zelf; de kosten van deze studieschuld kunt u niet verrekenen met uw inkomen. Wel kunnen specifieke studiekosten die u maakt voor een opleiding of studie die gericht is op een (toekomstig) beroep, in bepaalde gevallen wél aftrekbaar zijn. Om hiervoor in aanmerking te komen, moet het aftrekbare studiekosten bedrag verminderd worden met een drempelbedrag van € 250. Dit betekent dat u alleen het deel van de kosten boven deze drempel mag aftrekken. Dit betreft dus niet de DUO-lening zelf, maar andere uitgaven zoals collegegeld, boeken of verplichte leermiddelen, mits deze niet al zijn gefinancierd met bijvoorbeeld collegegeldkrediet of een Levenlanglerenkrediet.
De voorwaarden voor aftrekbaarheid van studiekosten en leningen zijn in Nederland sinds 2022 aanzienlijk gewijzigd. Hoewel de rente en aflossing van een DUO-lening niet aftrekbaar zijn bij uw belastingaangifte, zoals eerder vermeld, gold voorheen wel een regeling voor andere studiekosten. Echter, de algemene fiscale aftrekbaarheid van studiekosten en andere scholingsuitgaven is per 1 januari 2022 afgeschaft. Dit betekent dat particulieren, ongeacht of de studie gericht is op een (toekomstig) beroep, de kosten zoals collegegeld, examengeld, boeken of verplichte leermiddelen niet meer van de inkomstenbelasting kunnen aftrekken.
Vóór 2022 was aftrek onder bepaalde voorwaarden wel mogelijk, met een drempelbedrag van € 250 en een maximum van € 15.000 per jaar, en op voorwaarde dat men geen studiefinanciering of studievoorschot ontving voor de afgetrokken kosten. Voor andere soorten leningen geldt dat de rente alleen fiscaal aftrekbaar is als de lening specifiek wordt gebruikt voor de aankoop, verbouwing, verbetering of energiebesparende maatregelen van de eigen woning. Een lening die wordt aangegaan met het doel de studie te financieren, zoals via een hypotheekverhoging of een persoonlijke lening, is niet aftrekbaar van de belasting.
Een DUO-lening beïnvloedt uw vermogen in box 3 doordat deze in de belastingaangifte als schuld meetelt. In box 3 wordt belasting geheven over de waarde van uw bezittingen, zoals spaargeld, aandelen of een tweede woning, na aftrek van uw schulden. De DUO-studielening valt onder deze schulden, maar om uw belastbaar vermogen te verlagen, moet het totale bedrag van uw schulden, inclusief uw DUO studielening, boven een specifieke schuldendrempel uitkomen. Voor alleenstaanden bedraagt deze drempel € 3.800 en voor fiscale partners € 7.600 in 2025. Het deel van de lening dat boven deze drempel valt, mag u aftrekken van uw bezittingen in box 3, waardoor uw belastbaar vermogen afneemt. Dit kan leiden tot minder of zelfs geen belasting over uw vermogen in box 3, vooral als uw vermogen na aftrek onder het heffingsvrije vermogen van € 57.000 per persoon in 2025 valt. Hoewel dit een potentieel belastingvoordeel voor uw box 3 vermogen kan opleveren, is het belangrijk te onthouden dat de rente van een DUO-lening niet aftrekbaar is van de inkomstenbelasting (zoals eerder vermeld), en de rentekosten van de lening vaak hoger zijn dan het behaalde belastingvoordeel op uw vermogen. Bovendien kan de omvang van uw DUO-lening van invloed zijn op vermogenstoetsen bij de aanvraag van toeslagen, zoals huur- of zorgtoeslag.
De Belastingdienst kent specifieke regels voor welke schulden en kosten aftrekbaar zijn, waarbij een DUO-lening over het algemeen niet aftrekbaar is van de belasting, net als de meeste studiekosten sinds 1 januari 2022. De voornaamste aftrekposten vallen in Nederland in twee hoofdcategorieën: kosten gerelateerd aan de eigen woning en zakelijke kosten voor ondernemers.
Voor de eigen woning is de hypotheekrenteaftrek een belangrijke aftrekpost, waarbij u de betaalde rente en bepaalde kosten voor de aankoop, verbetering of onderhoud van uw eigen huis kunt aftrekken van uw inkomen, vaak voor maximaal 30 jaar. Hieronder vallen ook kosten zoals advies- en bemiddelingskosten voor de hypotheek, notariskosten voor de hypotheekakte, taxatiekosten en de kosten voor een inkomensverklaring, evenals rente over meegefinancierde restschulden (maximaal 15 jaar). Voor ondernemers zijn zakelijke kosten, die gemaakt zijn om winst te behalen, aftrekbaar van de winst voor de inkomstenbelasting, wat leidt tot een lagere belastingafdracht. Dit omvat onder andere reiskosten, afschrijvingskosten van bedrijfsmiddelen, kosten voor een zakelijke bankrekening, bepaalde autokosten zoals wegenbelasting bij zakelijk gebruik, aanvraag- en afsluitkosten van een zakelijke lening (niet de lening zelf), en kosten voor reclame en zakelijke telefoons. Daarnaast bestaan er algemene persoonsgebonden aftrekposten, zoals giften aan goede doelen en onder specifieke voorwaarden bepaalde zorgkosten die boven een drempel uitkomen.
Belastingvoordeel maximaliseren met een DUO-lening is beperkt, omdat de lening zelf en de rente niet aftrekbaar bij de belasting zijn in Nederland. Het enige directe fiscale voordeel dat een DUO-lening kan bieden, komt voort uit de invloed op uw vermogen in box 3. Hierbij telt de DUO-lening mee als schuld, wat uw belastbaar vermogen kan verlagen. Als uw totale schulden, inclusief uw DUO studielening, boven de schuldendrempel van € 3.800 voor alleenstaanden of € 7.600 voor fiscale partners (in 2025) uitkomen, mag het bedrag daarboven van uw bezittingen worden afgetrokken. Dit vermindert uw grondslag voor de vermogensbelasting, wat kan resulteren in minder of zelfs geen belasting over uw vermogen als het na aftrek onder het heffingsvrije vermogen van € 57.000 per persoon in 2025 valt. Houd er echter rekening mee dat de rentekosten van de DUO-lening vaak hoger zijn dan het belastingvoordeel dat u in box 3 behaalt, waardoor het netto voordeel per saldo beperkt kan zijn.
De directe vraag of de rente van een DUO-lening fiscaal aftrekbaar is, kan kort beantwoord worden: nee, deze is over het algemeen niet aftrekbaar bij uw belastingaangifte in Nederland. Dit betekent dat u de betaalde rente over uw studieschuld niet kunt verrekenen met uw inkomen in box 1, waardoor u hierover geen direct belastingvoordeel ontvangt. In tegenstelling tot de rentelasten van een eigen woning, die onder specifieke voorwaarden wel fiscaal aftrekbaar zijn, verhoogt het ontbreken van deze aftrekpost de netto kosten van uw DUO-lening voor u als lener, wat een belangrijke financiële overweging is.
De aflossing van uw DUO-lening is niet aftrekbaar van de belasting in Nederland. Dit betekent dat de maandelijkse bedragen die u terugbetaalt aan DUO, net als de rente over uw studieschuld, niet kunnen worden afgetrokken van uw inkomen in box 1 bij de belastingaangifte. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de rente op een hypotheek voor uw eigen woning, levert het terugbetalen van uw DUO-lening geen directe fiscale voordelen op in de vorm van een belastingaftrekpost. Hoewel u uw schuld hiermee vermindert, blijft de DUO-lening niet aftrekbaar bij de belasting voor de hoofdsom of de reguliere aflossing.
De drempel voor aftrekbare studiekosten, een vast bedrag dat van de totale studiekosten werd afgetrokken, is sinds 1 januari 2022 niet meer van toepassing voor particulieren in Nederland. Vóór die datum werkte het zo dat u alleen het deel van uw studiekosten mocht aftrekken dat boven een drempelbedrag van € 250 uitkwam. Dit betekende bijvoorbeeld dat als uw totale aftrekbare kosten € 500 bedroegen, u slechts € 250 (€ 500 – € 250) kon opvoeren als aftrekpost in uw belastingaangifte. Deze regeling gold voor specifieke uitgaven zoals collegegeld en verplichte leermiddelen, mits de studie gericht was op een (toekomstig) beroep en u geen studiefinanciering ontving voor die kosten. Echter, net als de drempel, is de algemene fiscale aftrekbaarheid van studiekosten afgeschaft, wat betekent dat de DUO-lening zelf nooit aftrekbaar bij de belasting was en ook de overige studiekosten nu niet meer via deze weg leiden tot belastingvoordeel. Deze historische regeling, inclusief de drempel, eindigde tot en met 31 december 2021.
Ja, een DUO-lening heeft invloed op uw box 3 vermogen doordat deze in de belastingaangifte als schuld meetelt. Dit betekent dat het geleende bedrag, voor zover het boven een specifieke schuldendrempel uitkomt, in mindering mag worden gebracht op uw bezittingen in box 3, zoals spaargeld of beleggingen, wat uw belastbaar vermogen kan verlagen. Het is echter essentieel te begrijpen dat dit belastingvoordeel in de praktijk vaak beperkt is. De rentekosten die u betaalt over de DUO-lening zijn doorgaans hoger dan het belastingvoordeel dat u behaalt in box 3, vooral omdat de DUO-lening niet aftrekbaar is van de belasting op inkomen in box 1. Daarom adviseren experts om een box 3 lening, zoals de DUO-schuld, indien financieel haalbaar, zo snel mogelijk af te lossen om de totale rentelast te minimaliseren en uw netto financiële positie op de lange termijn te optimaliseren.
Voor de belastingaangifte met een DUO-lening heeft u over het algemeen weinig specifieke documenten nodig die direct verband houden met de aftrekbaarheid van de lening zelf. Dit komt omdat, zoals eerder toegelicht, de rente en aflossing van een DUO-lening niet aftrekbaar zijn van de belasting in box 1, en de aftrekbaarheid van studiekosten per 1 januari 2022 is afgeschaft. Het belangrijkste punt waar uw DUO-lening wel een rol speelt in uw belastingaangifte is bij de opgave van schulden in box 3.
Om uw DUO-schuld correct in box 3 te vermelden, waar deze kan bijdragen aan het verlagen van uw belastbaar vermogen als de totale schuld boven de schuldendrempel uitkomt, heeft u het volgende nodig:
Deze informatie is eenvoudig te vinden via Mijn DUO, waar u online toegang heeft tot uw persoonlijke leengegevens. De Belastingdienst beschikt vaak al over deze gegevens, maar het is altijd verstandig om uw eigen overzicht bij de hand te hebben ter controle en voor uw administratie.
Wanneer een DUO-lening wordt kwijtgescholden, betekent dit dat de verplichting tot terugbetaling vervalt. Voor uw belastingpositie heeft dit diverse gevolgen, vooral met betrekking tot box 3 en in specifieke gevallen rondom bijzondere kwijtscheldingsregelingen. Omdat de rente en aflossing van een DUO-lening niet aftrekbaar bij de belasting zijn in box 1, heeft de kwijtschelding geen directe positieve invloed op uw inkomen in deze box, noch wordt het kwijtgescholden bedrag doorgaans als belastbaar inkomen gezien. Echter, in box 3 verdwijnt de schuld uit uw vermogensoverzicht. Dit kan leiden tot een hoger belastbaar vermogen in box 3, aangezien er geen schuld meer is om af te trekken van uw bezittingen, wat potentieel meer vermogensbelasting tot gevolg heeft indien uw bezittingen boven het heffingsvrije vermogen uitkomen.
Kwijtschelding van een DUO-lening is aan strikte voorwaarden gebonden. Een studieschuld bij DUO wordt bijvoorbeeld altijd kwijtgescholden bij overlijden van de student, wat betekent dat nabestaanden deze schuld niet erven en er geen schenkbelasting over hoeven te betalen. Een ander specifiek voorbeeld is de kwijtschelding van publieke schulden voor ouders die gedupeerd zijn door problemen met de kinderopvangtoeslag. Voor deze groep en hun toeslagpartners, inclusief de DUO publieke studieschuld en inburgeringsleningen die openstaande studieschulden op 31 december 2020 waren, geldt een bijzondere regeling: de kwijtschelding wordt fiscaal niet als inkomen beschouwd, waardoor zij hierover geen belasting hoeven te betalen. Voor meer diepgaande informatie over kwijtschelding en de voorwaarden, kunt u hier alles lezen over DUO-lening kwijtschelden.
Wanneer u uw DUO-lening terugbetaalt, zijn de aflossing en de rente over het algemeen niet aftrekbaar van de belasting in box 1, wat betekent dat u hierover geen direct fiscaal voordeel krijgt op uw inkomen. Wel blijft de openstaande DUO-schuld van invloed op uw vermogen in box 3. Bij de aangifte telt de lening mee als schuld, en wanneer uw totale schulden (inclusief uw DUO-lening) boven de geldende schuldendrempel uitkomen (€ 3.800 voor alleenstaanden en € 7.600 voor fiscale partners in 2025), mag het bedrag daarboven worden afgetrokken van uw bezittingen, wat uw belastbaar vermogen kan verlagen en mogelijk leidt tot minder vermogensbelasting.
Een belangrijk aandachtspunt is echter dat fiscale partnerschap ook gevolgen kan hebben voor uw recht op toeslagen, zoals huur- of zorgtoeslag, omdat de inkomens en vermogens worden samengeteld, wat kan leiden tot minder of geen toeslagen. Daarnaast is het essentieel om bewust te zijn van de voorwaarden van uw lening, zoals die verder worden toegelicht op alles over DUO-lening terugbetalen. Hoewel de rentekosten van een DUO-lening doorgaans hoger zijn dan het box 3-voordeel, is inzicht in uw totale financiële situatie en de complexe fiscale regels van de Belastingdienst cruciaal om onverwachte gevolgen te voorkomen.
Bij het berekenen van uw DUO-lening en het krijgen van inzicht in de totale kosten, kijkt u primair naar het geleende bedrag en de verschuldigde rente over de gehele looptijd. Hoewel de DUO-lening over het algemeen niet aftrekbaar is bij de belasting voor de inkomstenbelasting, zoals eerder uitgelegd, is het cruciaal om de financiële impact goed in kaart te brengen. U krijgt inzicht in uw kosten en rentebedragen via Mijn DUO, waar u een actueel overzicht van uw schuld en aflossingsschema kunt raadplegen. Dit helpt u te begrijpen hoeveel u maandelijks aflost en hoeveel rente u betaalt, ook al levert de aflossing en rente zelf geen directe belastingvoordelen op in box 1. Het enige fiscale voordeel zit in box 3, waar de lening als schuld uw vermogen kan verlagen als deze boven de schuldendrempel uitkomt, maar dit weegt vaak niet op tegen de rentekosten. Om uw totale kosten te verlagen, kunt u eventuele belastingteruggaven, bonussen of andere extra inkomsten overwegen te gebruiken om een deel van uw lening versneld af te lossen, wat leidt tot een verlaging van de totale rente die u betaalt. Voor een gedetailleerde berekening van uw specifieke DUO-lening kunt u terecht op onze speciale DUO-lening berekenen pagina.
Lening.com profileert zich als dé expert in leningen en belastingadvies in Nederland, door consumenten uitgebreid te ondersteunen bij het vinden en vergelijken van geschikte financieringsoplossingen. Ons platform biedt een 100% onafhankelijke vergelijking van diverse soorten leningen, waarbij we samenwerken met kredietverstrekkers die onder streng toezicht staan van de AFM en DNB. Dit zorgt ervoor dat u via ons een betrouwbaar en transparant overzicht krijgt van de meest voordelige leningaanbieders, met inzicht in maandlasten en totale kosten.
Naast het vinden van de juiste lening, is het begrijpen van de financiële en fiscale gevolgen minstens zo belangrijk. De financieel deskundige experts van Lening.com bieden deskundig advies en ondersteuning om u wegwijs te maken in complexe onderwerpen, zoals de vraag of een DUO-lening aftrekbaar is van de belasting. Hoewel de DUO-lening zelf niet direct aftrekbaar is, zoals verder op deze pagina wordt toegelicht, geven wij heldere uitleg over de impact op uw financiële positie en vermogensbelasting, zodat u altijd weloverwogen beslissingen kunt nemen over uw leningen en de bijbehorende fiscale aandachtspunten.