Crowdfunding is een innovatieve financieringsmethode waarbij een grote groep mensen via een online platform geld inzamelt voor een project of doel. In de context van erfbelasting stelt crowdfunding erfgenamen in staat om de verschuldigde belasting op hun erfdeel te financieren door middel van vele individuele bijdragen, vooral wanneer de financiële middelen om deze belasting te betalen niet direct voorhanden zijn en de hoogte van deze belasting afhangt van de waarde van de erfenis en de relatie tot de overledene.
Op deze pagina verkennen we in detail wat erfbelasting inhoudt, hoe crowdfunding specifiek kan helpen, en welke voorwaarden, risico’s en alternatieven er zijn. U krijgt praktische tips over het opzetten van een campagne en antwoorden op veelgestelde vragen over crowdfunding erfbelasting.
Erfbelasting is de belasting die erfgenamen in Nederland moeten betalen over hun erfdeel wanneer zij een erfenis ontvangen. De Belastingdienst heft deze belasting over de totale waarde van de nalatenschap op het moment van overlijden, na aftrek van eventuele schulden en vrijstellingen. De hoogte van de erfbelasting wordt voornamelijk bepaald door de waarde van de erfenis en de persoonlijke relatie tussen de erfgenaam en de overledene.
Er geldt een vrijstellingsbedrag, waarover geen belasting betaald hoeft te worden, dat specifiek afhangt van de relatie met de overledene; in 2024 bedroeg de vrijstelling voor partners en kinderen bijvoorbeeld 25.187 euro. Over het resterende bedrag wordt een progressief tarief berekend, wat inhoudt dat bij hogere erfenissen een hoger percentage belasting verschuldigd is. Dit tarief varieert meestal tussen de 10% en 40%, waarbij directe familieleden, zoals kinderen, een lager tarief van 10 tot 20 procent betalen. Ook is het belangrijk te weten dat erfbelasting soms van toepassing kan zijn op uitkeringen uit een overlijdensrisicoverzekering of een overlijdensuitkering die door een werkgever wordt verstrekt. Een goed begrip van deze regels is vaak nodig, vooral wanneer men overweegt tot crowdfunding erfbelasting over te gaan om de verschuldigde som te kunnen voldoen.
Crowdfunding is een methode waarbij een grote groep mensen online kleine bedragen bij elkaar legt voor een specifiek doel, en kan erfgenamen helpen bij het betalen van erfbelasting door de benodigde middelen te verzamelen wanneer deze niet direct beschikbaar zijn. Waar traditionele financiering vaak via banken loopt, maakt crowdfunding het mogelijk om via een online platform geld op te halen bij het brede publiek, vaak in de vorm van vele kleine bijdragen van zowel bekenden als onbekenden. Hoewel crowdfunding in bredere zin ook investeringen met rendement (zoals via aandelen of leningen) omvat voor bijvoorbeeld startups, is crowdfunding erfbelasting doorgaans gebaseerd op donaties. Dit biedt niet alleen financiële verlichting, maar creëert ook een gevoel van gedeelde last en steun, waarbij de campagne een platform wordt voor het mobiliseren van sympathie en het opbouwen van legitimiteit voor de behoefte aan financiële hulp. De laagdrempeligheid, door de lagere startkapitaalvereiste voor het opzetten van een campagne, maakt het een toegankelijke optie om de verplichte som te voldoen en zo bijvoorbeeld de gedwongen verkoop van onroerend goed te voorkomen.
Voor crowdfunding van erfbelasting zijn er specifieke voorwaarden en mogelijkheden die erfgenamen in overweging moeten nemen. Een belangrijke voorwaarde is de financiële structuur van crowdfundingplatforms, die doorgaans kosten in rekening brengen voor het opzetten en succesvol afronden van een campagne. Deze kosten omvatten vaak een opstartfee van rond de € 450 (exclusief btw), een plaatsingsfee die ongeveer 1% bedraagt van het maximale doelbedrag (minus de reeds voldane opstartfee, eveneens exclusief btw), en een succesfee, die varieert van minimaal 2% tot soms wel 10% van het opgehaalde bedrag, met minimumbedragen die kunnen oplopen tot € 1.750 of zelfs € 4.000. Daarnaast kan een platform toetsingskosten (rond €350-€395) en inschrijfgeld (€50) vragen. Hoewel de specifieke financieringsvoorwaarden van de campagne door de initiator zelf kunnen worden bepaald – voor erfbelasting vaak in de vorm van pure donaties zonder directe tegenprestatie – stellen platforms wel de algemene spelregels vast, zoals de eis om voldoende transparant te zijn over de persoonlijke situatie.
De mogelijkheden van crowdfunding erfbelasting zijn echter veelzijdig; het biedt een toegankelijk alternatief voor traditionele financiering omdat het geen strenge bankvoorwaarden of specifieke zekerheden vereist, wat een cruciaal verschil is ten opzichte van reguliere leningen. Erfgenamen kunnen hiermee niet alleen de benodigde belasting financieren, maar ook een breed netwerk van bekenden en onbekenden mobiliseren, wat een gevoel van gedeelde steun creëert en een gedwongen verkoop van bezittingen kan voorkomen. Bovendien bieden sommige platforms de mogelijkheid om meer op te halen dan het oorspronkelijke doelbedrag, wat een waardevolle financiële buffer kan creëren, al is dit afhankelijk van de instellingen van de campagne en het gekozen platform.
Crowdfunding voor erfbelasting brengt verschillende risico’s en nadelen met zich mee waar erfgenamen zorgvuldig rekening mee moeten houden. Allereerst is er geen garantie dat het streefbedrag zal worden gehaald, wat kan leiden tot financiële en zelfs reputatieschade als de campagne mislukt en de erfbelasting alsnog niet betaald kan worden. Daarnaast brengen crowdfundingplatforms aanzienlijke kosten in rekening voor de opzet en succesvolle afhandeling van de campagne, zoals diverse fees die de netto-opbrengst van de ingezamelde gelden aanzienlijk verminderen. Een ander belangrijk nadeel is de noodzakelijke openheid en transparantie over de persoonlijke financiële situatie van de erfgenaam; niet iedereen voelt zich comfortabel om dergelijke gevoelige informatie publiekelijk te delen en om openbaar om geld te vragen. Bovendien is het opzetten en succesvol beheren van een crowdfunding erfbelasting campagne een tijdrovend proces dat veel inzet, kennis van marketing en communicatie vraagt, en intensief campagnebeheer vereist naast de emotionele belasting van een overlijden.
Hoewel crowdfunding erfbelasting in Nederland een relatief nieuwe toepassing is van een reeds gevestigde financieringsmethode, zijn concrete publieke voorbeelden van succesvolle campagnes vaak persoonlijker en minder uitgebreid gedocumenteerd dan commerciële projecten die jaarlijks honderden miljoenen euro’s ophalen. De ervaringen van erfgenamen die kiezen voor crowdfunding erfbelasting draaien meestal om het activeren van een persoonlijk netwerk van familie, vrienden en kennissen, aangevuld met donateurs die geraakt worden door het verhaal achter de erfenis. Dit type campagne benadrukt vaak de noodzaak om bijvoorbeeld het ouderlijk huis te behouden wanneer contante middelen voor de belasting ontbreken, en probeert zo een gedwongen verkoop te voorkomen. Zulke initiatieven tonen de kracht van gemeenschapszin en bieden financiële verlichting, maar vragen tegelijkertijd van erfgenamen om hun persoonlijke situatie openbaar te maken voor steun.
Naast crowdfunding erfbelasting zijn er verschillende andere manieren om de verschuldigde erfbelasting in Nederland te voldoen. De meest directe alternatieven zijn het aanwenden van eigen spaargeld of andere liquide middelen, wat altijd de voorkeur heeft indien beschikbaar. Is het vermogen niet direct liquide, bijvoorbeeld omdat het “vastzit in een huis of beleggingen”, dan overwegen erfgenamen vaak een persoonlijke lening bij een bank of via familie en vrienden, waarbij een banklening wel “strenge bankvoorwaarden of specifieke zekerheden” vereist, in tegenstelling tot crowdfunding erfbelasting. Een andere optie is de verkoop van bezittingen uit de nalatenschap, zoals onroerend goed of waardevolle spullen, om zo de belasting te financieren, iets wat men met crowdfunding erfbelasting juist vaak probeert te voorkomen. Indien directe betaling lastig is, kan men ook een betalingsregeling aanvragen bij de Belastingdienst, waarbij de erfbelasting in termijnen betaald mag worden. Tot slot zijn er proactieve fiscale planningsmethoden, zoals het doen van schenkingen aan kinderen tijdens leven om het te erven vermogen en daarmee de toekomstige erfbelasting te beperken, of het toepassen van de bedrijfsopvolgingsregeling voor ondernemers, die erfbelasting op bedrijfsoverdracht kan voorkomen of verminderen.
Het crowdfundingproces voor erfbelasting verloopt meestal via een gestructureerd vierstappenproces, dat begint bij de voorbereiding en eindigt met de uitbetaling van de ingezamelde middelen. Allereerst is er de voorbereidingsfase, waarin de erfgenaam een passend online platform selecteert, een helder verhaal formuleert over de noodzaak van de crowdfunding erfbelasting en een realistisch streefbedrag vaststelt voor de benodigde belasting. Dit vereist een doordacht opgezet project en veel transparantie. Vervolgens volgt de lancerings- en promotiefase, waarbij de campagne openbaar wordt gemaakt en actief wordt gepromoot via persoonlijke netwerken en sociale media om enthousiasme en bereik in het financieringsproces te creëren, wat essentieel is voor de publieke presentatie van het projectidee. Gedurende de fondsenwervingsfase verzamelen erfgenamen bijdragen van donateurs, waarbij actief wordt gecommuniceerd, vragen van geïnteresseerden worden beantwoord en regelmatig updates worden gegeven over de voortgang. Dit is een persoonlijk financieringsproces waarbij donateurs participeren, wat een hoge mate van inzet vraagt. Tot slot, in de afrondings- en uitbetalingsfase, worden de ingezamelde gelden door het crowdfundingplatform verwerkt, waarbij – zoals eerder vermeld – diverse platformkosten zoals opstart- en succesfees worden ingehouden, waarna het netto bedrag wordt overgemaakt naar de erfgenaam om de erfbelasting te voldoen.
Om succesvol te zijn met crowdfunding erfbelasting, is een doordachte aanpak essentieel, beginnend met volledige transparantie en een realistisch financieel plan. Donateurs willen duidelijkheid, dus wees open over de situatie, de hoogte van de erfbelasting en waarom je hulp nodig hebt, bijvoorbeeld om een dierbaar familiehuis te behouden en een gedwongen verkoop te voorkomen. Een sterk en eerlijk verhaal is je grootste troef om sympathie en steun te winnen, door de emotionele en praktische impact duidelijk te maken.
Dit omvat niet alleen het bedrag van de erfbelasting zelf, maar ook de diverse kosten die crowdfundingplatforms in rekening brengen. Zoals eerder genoemd, kan een platform een opstartfee van rond de € 450 vragen, een plaatsingsfee van ongeveer 1% van het maximale doelbedrag (minus de reeds voldane € 450), en een succesfee die varieert van minimaal 2% tot soms wel 10% van het opgehaalde bedrag, met minimumbedragen die kunnen oplopen tot € 1.750 of zelfs € 4.000. Al deze bedragen zijn vaak exclusief 21% BTW. Houd rekening met deze variërende kosten bij het vaststellen van je streefbedrag, zodat je uiteindelijk het benodigde netto bedrag overhoudt om de erfbelasting te voldoen. Vergelijk daarom grondig verschillende platforms om de meest gunstige voorwaarden te vinden. Daarnaast zijn actieve campagnevoering via je persoonlijke netwerk en sociale media, en regelmatige updates en bedankjes naar donateurs cruciaal voor het momentum en succes van je campagne. Voor meer algemene tips voor een succesvolle crowdfundingcampagne, kun je hier terecht.
Een crowdfunding erfbelasting campagne starten namens iemand anders vereist een zorgvuldige aanpak en extra aandacht voor vertrouwen en transparantie, aangezien je de financiële situatie van een derde partij presenteert. Allereerst is het essentieel om de uitdrukkelijke toestemming en actieve medewerking van de erfgenaam te verkrijgen, daar hun persoonlijke financiële situatie publiekelijk gedeeld zal worden. Kies vervolgens een geschikt online platform en formuleer een krachtig, eerlijk verhaal dat de noodzaak van de campagne voor de erfgenaam duidelijk maakt, bijvoorbeeld om een dierbaar familiehuis te behouden. Activeer eerst het directe netwerk van zowel jezelf als de erfgenaam – familie, vrienden en naasten – want hun initiële donaties geven de campagne een vliegende start en inspireren anderen om ook bij te dragen. Wees transparant over het benodigde bedrag, inclusief alle platformkosten die de netto-opbrengst beïnvloeden, en leg uit wie de ingezamelde middelen zal beheren en hoe de erfbelasting zal worden betaald. Voer de campagne actief en houd donateurs regelmatig op de hoogte van de voortgang om de betrokkenheid te behouden. Voor uitgebreidere informatie over het opzetten van zo’n initiatief kun je terecht op onze pagina over crowdfunding starten voor iemand anders.
Crowdfunding kan een oplossing zijn in situaties waarin andere financiële middelen ontbreken, maar het is geen inherent betrouwbare methode om erfbelasting volledig te dekken. De betrouwbaarheid hangt primair af van het succes van de campagne, en er is geen garantie dat het streefbedrag daadwerkelijk wordt behaald. Zelfs bij een succesvolle fondsenwerving verkleinen de aanzienlijke kosten van crowdfundingplatforms, zoals opstart-, plaatsings- en succesfees, het netto-opgehaalde bedrag aanzienlijk. Deze fees, die vaak oplopen tot een opstartfee van rond de € 450 (exclusief btw) en een succesfee variërend van minimaal 2% tot wel 10% van het opgehaalde bedrag (met minimumbedragen die kunnen oplopen tot € 1.750 of zelfs € 4.000), kunnen ertoe leiden dat de uiteindelijk beschikbare fondsen voor de crowdfunding erfbelasting lager uitvallen dan verwacht en mogelijk ontoereikend zijn om de volledige belastingverplichting te voldoen. Het blijft een methode die sterk leunt op de goodwill van donateurs en de effectiviteit van de campagne, wat een inherente onzekerheid met zich meebrengt vergeleken met meer traditionele financieringsvormen.
Gemiddeld wordt een crowdfundingcampagne voor erfbelasting vaak geadviseerd om niet langer dan 35 dagen te duren. Deze relatief korte periode helpt om de campagne levendig en urgent te houden, wat cruciaal is voor het mobiliseren van donateurs en het snel bereiken van het benodigde bedrag. De werkelijke duur kan echter sterk variëren en hangt af van het specifieke online platform, de complexiteit en het verhaal van het crowdfunding erfbelasting project. Zo hanteren sommige platforms, zoals Voordekunst, een richtlijn van ongeveer twee maanden, en kan een campagne op Kickstarter zelfs tot 90 dagen lopen. Aan de andere kant kan een zeer goed voorbereid project soms al binnen 2 weken de benodigde financiering ophalen. Ongeacht de looptijd vraagt een succesvolle campagne een aanzienlijke dagelijkse inzet van de initiator, met gemiddeld zo’n 4 uur actieve dagelijkse bezigheid om het streefbedrag te behalen en donateurs betrokken te houden.
Als het streefbedrag voor uw crowdfunding erfbelasting campagne niet wordt gehaald, hangt de uitkomst sterk af van het gekozen platform. Bij veel platforms geldt een “alles-of-niets”-principe: als het totale bedrag niet binnen de gestelde deadline is bereikt, worden de gedoneerde bedragen niet geïnd en wordt er dus geen geld uitgekeerd aan de erfgenaam. Donateurs hoeven in zo’n geval niets te betalen. Er zijn echter platforms die flexibeler zijn en het toestaan om een deel van het geld op te halen, mits een vooraf bepaald minimaal percentage van het doelbedrag wordt bereikt, zoals minimaal 50%, 80% of 90%. Wordt ook dit minimum niet gehaald, dan blijft het ‘alles-of-niets’ principe van kracht en wordt er niets uitgekeerd. Dit benadrukt het belang van een realistisch streefbedrag, zoals eerder onder risico’s en tips is besproken.
Over het algemeen hoef je geen inkomstenbelasting te betalen over bedragen die je via crowdfunding ontvangt als dit pure donaties betreft, zoals meestal het geval is bij crowdfunding erfbelasting. De Belastingdienst beschouwt zulke bijdragen namelijk niet als inkomen uit werk en woning (Box 1) of als winst uit onderneming. Wel is het cruciaal om rekening te houden met mogelijke schenkbelasting, aangezien de Belastingdienst individuele donaties kan zien als schenkingen. Er gelden echter jaarlijkse vrijstellingen voor schenkbelasting, afhankelijk van de relatie tussen de donateur en de ontvanger. Omdat crowdfunding erfbelasting vaak veel kleine bedragen van diverse personen omvat, is de kans kleiner dat één specifieke donateur boven de vrijstellingsgrens uitkomt, maar het is verstandig om de omvang van de individuele donaties te monitoren.
Ja, het is zeker mogelijk om crowdfunding erfbelasting te combineren met een lening voor het voldoen van de erfbelasting. Crowdfunding kan namelijk ingezet worden als combinatie funding of als aanvullende financiering bij gedeeltelijke bancaire financiering. Dit betekent dat u de middelen van een crowdfundingcampagne kunt aanwenden om een deel van de erfbelasting te dekken, terwijl u voor het resterende bedrag een traditionele persoonlijke lening bij een bank afsluit. Deze aanpak kan strategisch zijn als het totale bedrag te hoog is voor uitsluitend crowdfunding, of wanneer u de impact op donateurs wilt minimaliseren door een deel van de financiering elders te regelen. Bovendien kan crowdfunding zelf ook de vorm van een lening aannemen (een zogeheten crowdlening), die vervolgens weer gecombineerd kan worden met andere financieringsmiddelen zoals bankleningen. Dit biedt flexibiliteit en kan de druk verlichten om de erfbelasting volledig via één methode te financieren.