De gedragscode consumptief krediet biedt een helder kader van regels en richtlijnen die zorgen voor verantwoord lenen voor persoonlijke uitgaven, zoals een auto of verbouwing, en bepaalt onder meer het maximale leenbedrag dat past bij jouw financiële situatie. Op deze pagina ontdek je de precieze voorwaarden voor zowel kredietverstrekkers als kredietnemers, inclusief belangrijke aspecten als boetevrij aflossen, de soorten krediet die eronder vallen, en hoe de naleving van deze regels wordt geborgd.
De gedragscode consumptief krediet is een geheel van regels en richtlijnen, opgesteld door de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en veelal bekend als de VFN Gedragscode, die ervoor zorgt dat geld lenen in Nederland op een verantwoorde manier gebeurt. Het hoofddoel is om consumenten te beschermen tegen overkreditering en financiële problemen te voorkomen, door kredietverstrekkers te binden aan duidelijke normen. Dit omvat onder meer het bepalen van het maximale leenbedrag dat past bij de financiële situatie van de individuele consument, gebaseerd op de zogeheten leennorm die een minimaal over te houden bedrag voorschrijft na aftrek van de maandlasten. Bovendien draagt de gedragscode bij aan de verlaging van de maximale kredietvergoeding, wat van toepassing is op alle soorten consumptief krediet om de kosten beheersbaar te houden.
De gedragscode omvat alle soorten leningen die consumenten kunnen afsluiten voor persoonlijke uitgaven, zoals een persoonlijke lening of doorlopend krediet voor bijvoorbeeld een nieuwe auto of een verbouwing, maar sluit nadrukkelijk hypothecaire leningen uit. Consumenten hebben vaak de mogelijkheid om boetevrij tussentijds af te lossen, vooral bij een doorlopend krediet. De richtlijnen houden ook rekening met het dynamische karakter van de financiële markt; zo hebben recente versoepelingen in de gedragscode in 2024 ervoor gezorgd dat huishoudens, afhankelijk van hun situatie, meer geld kunnen lenen. Het is hierbij cruciaal dat de consument de kredietovereenkomst goed doorleest en eerlijk is over persoonlijke gegevens, om zo een passende lening te verkrijgen en onnodige financiële risico’s te vermijden.
Kredietverstrekkers dienen zich te houden aan strenge voorwaarden en verplichtingen om consumenten te beschermen, voornamelijk vastgelegd in de gedragscode consumptief krediet. Om overkreditering te voorkomen, controleren zij nauwkeurig de financiële situatie van een kredietaanvrager. Hierbij houden ze rekening met het inkomen, woonlasten, gezinssamenstelling, bestaande leningverplichtingen en andere financiële verplichtingen zoals alimentatie of kosten voor een leaseauto. Op basis van deze gegevens beoordelen zij de schuldaflossingscapaciteit en bepalen ze een leensom die past bij de financiële situatie van de consument.
Daarnaast is het een cruciale verplichting dat kredietverstrekkers het risico te groot vinden bij een negatieve BKR-codering, wat vaak leidt tot afwijzing van de aanvraag om verdere financiële problemen te voorkomen. Wanneer een aanbod wordt gedaan, presenteert de kredietverstrekker duidelijke voorwaarden over de looptijd, het rentepercentage en eventuele andere condities, waarbij de rente wordt vastgesteld op basis van het risico dat de consument de lening niet kan terugbetalen. Hoewel boetevrij extra aflossen bij doorlopend krediet vaak mogelijk is, kunnen de voorwaarden hiervoor per kredietverstrekker en per soort lening, zoals een persoonlijke lening, verschillen en soms leiden tot kosten bij vervroegde aflossing. Na akkoord van de consument wordt het volledige geleende bedrag op de rekening gestort.
De naleving van de gedragscode consumptief krediet wordt zowel intern door kredietverstrekkers als extern door de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) gecontroleerd. Kredietverstrekkers zijn zelf verantwoordelijk voor de handhaving en zorgen via interne procedures, vaak met toegewijde compliance officers, voor continue monitoring en correcte naleving door hun medewerkers. Bij een vermoeden van inbreuk op de gedragscode volgt een onderzoek, dat indien nodig kan leiden tot disciplinaire maatregelen tegen de overtredende partij. De gedragscode zelf is een dynamisch document dat regelmatig wordt herzien en aangepast om aan te sluiten bij marktontwikkelingen, veranderende consumentenbehoeften en nieuwe wetgeving, zoals de recente versoepelingen in 2024 die huishoudens meer leenruimte boden. Deze updates worden doorgaans geïnitieerd en doorgevoerd door de NVB, die de code heeft opgesteld, om zo de bescherming van consumenten te blijven waarborgen.
Bij het afsluiten van consumptief krediet hebben kredietnemers zowel duidelijke rechten als belangrijke plichten die ervoor zorgen dat lenen verantwoord en transparant blijft. De voornaamste plicht van de kredietnemer is om de lening correct en tijdig terug te betalen, inclusief rente, zoals vastgelegd in de kredietovereenkomst. Het is daarbij van belang dat de consument de kredietovereenkomst grondig doorleest vóór ondertekening om alle voorwaarden, zoals het rentepercentage, de looptijd en eventuele andere condities, volledig te begrijpen. Een andere cruciale plicht is het eerlijk en volledig verstrekken van persoonlijke en financiële gegevens, waaronder inkomen en vaste lasten, zodat de kredietverstrekker een passende lening kan aanbieden en overkreditering wordt voorkomen, zoals ook benadrukt in de gedragscode consumptief krediet. Mocht de kredietnemer onverhoopt in betalingsproblemen komen, dan is het een belangrijke plicht om zo snel mogelijk contact op te nemen met de kredietverstrekker om gezamenlijk naar een oplossing te zoeken.
Aan de andere kant heeft de kredietnemer een aantal essentiële rechten:
Onder de gedragscode consumptief krediet vallen de meestvoorkomende leningen voor consumenten, zoals de persoonlijke lening en het doorlopend krediet, maar ook andere vormen van krediet zoals creditcards. Deze kredietvormen zijn bedoeld voor uiteenlopende persoonlijke uitgaven, zoals het verduurzamen van je huis, of simpelweg om extra financiële ruimte te creëren, waarbij de persoonlijke lening met 85% veruit de populairste keuze is onder consumenten. De gedragscode stelt hierbij duidelijke kaders voor onder meer het maximale leenbedrag en de toegestane doeleinden, waarover in de volgende secties dieper wordt ingegaan.
Een persoonlijke lening is een leenvorm waarbij u als kredietnemer een vast geldbedrag in één keer op uw rekening ontvangt. U betaalt dit bedrag terug met een vaste maandelijkse rente en aflossing over een vooraf bepaalde looptijd, waardoor u precies weet waar u aan toe bent. Dit maakt het een populaire keuze, met wel 85% van de leners die hiervoor kiest, vooral voor eenmalige uitgaven waarvan de kosten exact bekend zijn, zoals een auto, motor, verbouwing, of andere persoonlijke projecten.
Deze leenvorm valt onder de gedragscode consumptief krediet, die zorgt voor verantwoord lenen en transparante voorwaarden. Zo betaalt u bij een persoonlijke lening van € 15.000,- met een looptijd van 60 maanden en een jaarlijks kostenpercentage van 7,99% een maandbedrag van € 230,-, wat neerkomt op een totaal te betalen bedrag van € 18.120,-. Voor een lening van € 5.000,- over 60 maanden met een jaarlijks kostenpercentage van 11,99% is het maandbedrag € 110,- en het totaalbedrag € 6.579,-.
Het doorlopend krediet is een flexibele leenvorm waarmee u, binnen een afgesproken kredietlimiet, afgeloste bedragen steeds opnieuw kunt opnemen. Dit maakte het een aantrekkelijke optie om gedurende lange periode extra geld achter de hand te houden voor bijvoorbeeld onverwachte kosten of opeenvolgende uitgaven. De flexibiliteit ligt in de mogelijkheid om onbeperkt op te nemen en af te lossen, waarbij de rente opbouwt over het openstaand saldo en mee beweegt met de markt. Het is goed om te weten dat doorlopend krediet niet meer wordt aangeboden aan nieuwe klanten sinds 2022 in Nederland. Bestaande klanten kunnen hun krediet, onder de richtlijnen van de gedragscode consumptief krediet, nog wel gebruiken en profiteren van de mogelijkheid om boetevrij extra af te lossen.
Het leenbedrag en de leennorm werken volgens de gedragscode consumptief krediet als een beschermend mechanisme om overkreditering te voorkomen, waarbij kredietverstrekkers verplicht zijn om het maximale leenbedrag af te stemmen op uw financiële draagkracht. Dit gebeurt op basis van de zogenaamde leennorm, een minimaal bedrag dat u na aftrek van uw maandelijkse leninglasten moet overhouden voor uw levensonderhoud. De leennorm wordt door kredietverstrekkers berekend aan de hand van een basisnorm en een inkomensafhankelijk opslagpercentage, dat rekening houdt met uw inkomen boven een vast minimuminkomen, en deze normen worden jaarlijks vastgesteld door het Nationale Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) om verantwoord lenen te waarborgen.
Kredietverstrekkers bepalen uw maximale leenbedrag door een grondige analyse van uw woonsituatie, netto-inkomen, en bestaande maandelijkse lasten, zoals huur- of hypotheekbetalingen en andere leningen. Deze beoordeling volgt een gestructureerd proces: eerst worden de basisnorm en het opslagpercentage vastgesteld, vervolgens wordt uw persoonlijke leennorm berekend, daarna volgt de bepaling van uw leencapaciteit, en ten slotte het maximale leenbedrag. Volgens de VFN-normen wordt het maximale leenbedrag vaak berekend als uw leencapaciteit vermenigvuldigd met vijftig, waarmee wordt geborgd dat u nooit meer leent dan financieel verantwoord is.
De officiële documenten en updates over de gedragscode consumptief krediet zijn primair de code zelf, die wordt opgesteld en gepubliceerd door de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en vaak bekendstaat als de VFN Gedragscode. Deze gedragscode is een levend document dat continu wordt herzien en aangepast om te blijven aansluiten bij marktontwikkelingen, veranderende consumentenbehoeften en nieuwe wetgeving. Een concreet voorbeeld hiervan is de inleiding van het Model Gedragscode 2023, die belangrijke verduidelijkingen en inhoudelijke aanpassingen introduceerde ten opzichte van de Modelgedragscode 2020. De wijzigingen van de Modelgedragscode 2020 betroffen bijvoorbeeld de toevoeging van overkoepelende normen en enkele definities, wat zorgt voor meer helderheid. Kredietverstrekkers en andere professionals in de financiële sector kunnen vakinhoudelijke updates en kennis over deze wijzigingen vinden via gespecialiseerde bronnen, zoals het “FOI Permanent Actueel digitale updateprogramma”, dat 24/7 toegang biedt tot online artikelen en de actuele ontwikkelingen over wetgeving en beleidswijzigingen volgt. Zo blijft de gedragscode consumptief krediet een relevant en beschermend instrument voor verantwoord lenen.
Het maximale leenbedrag voor consumenten is sterk persoonsgebonden en wordt bepaald door uw unieke financiële situatie, in lijn met de richtlijnen van de gedragscode consumptief krediet. Kredietverstrekkers kijken hiervoor naar uw inkomen, vaste lasten, gezinssamenstelling en financieringsdoel om te bepalen hoeveel u verantwoord kunt lenen volgens de geldende leennormen. Als consument kunt u zelf vooraf uw maximale lening in uw situatie berekenen, wat u inzicht geeft in uw leencapaciteit. Soms kan het zelfs voordeliger zijn om net iets meer te lenen – denk aan 500 of 1000 euro extra – omdat dit u in een gunstigere renteklasse kan plaatsen.
Het is echter verstandig om niet altijd het maximale leenbedrag aan te vragen dat mogelijk is. Het advies is om alleen het bedrag te lenen dat echt nodig is voor de uitgave, zodat u minder risico loopt bij onverwachte financiële tegenvallers. Goed om te weten: recente versoepelingen in de gedragscode in 2024 maken het voor veel huishoudens mogelijk om, afhankelijk van hun situatie, meer geld te lenen dan voorheen.
Ja, in de meeste gevallen mag u boetevrij extra aflossen op uw consumptief krediet. Dit recht, dat deels is vastgelegd in de gedragscode consumptief krediet, beschermt u als lener. Bij een doorlopend krediet is het zelfs altijd mogelijk om boetevrij extra af te lossen zonder extra kosten. Voor een persoonlijke lening geldt dat dit bij vrijwel alle kredietverstrekkers gratis kan, hoewel het essentieel is om de specifieke voorwaarden van uw leningovereenkomst goed te controleren, aangezien enkele kredietverstrekkers hiervoor wel kosten in rekening kunnen brengen. Door extra af te lossen, bespaart u significant op de totale rentelasten over de looptijd van uw lening en bent u sneller schuldenvrij.
Consumptief krediet is specifiek bedoeld voor het financieren van allerlei persoonlijke uitgaven en de aanschaf van consumptiegoederen of -diensten. In tegenstelling tot een hypotheek, die gekoppeld is aan de aankoop van een woning, biedt consumptief krediet de flexibiliteit om diverse andere doelen te realiseren. De gedragscode consumptief krediet zorgt ervoor dat u verantwoord leent, maar de specifieke invulling van het leendoel is breed en afhankelijk van uw persoonlijke behoeften.
Denk hierbij aan het financieren van:
Waarvoor zou u een consumptief krediet overwegen, en wat betekent dat voor uw financiële planning? Dit type lening stelt u in staat direct te beschikken over het aan te schaffen product of de gewenste dienst, zonder dat u jarenlang hoeft te sparen.
Bij overlijden van de kredietnemer gaat de openstaande schuld van een consumptief krediet in principe over op de erfgenamen. Dit betekent dat de nalatenschap – en daarmee de nabestaanden – verantwoordelijk wordt voor het afbetalen van het geleende bedrag. Voor persoonlijke leningen en doorlopend krediet bieden veel kredietverstrekkers echter specifieke regelingen aan.
Het is niet ongewoon dat kredietverstrekkers de openstaande schuld van een persoonlijke lening of doorlopend krediet (deels) kwijtschelden bij overlijden, zij het vaak onder bepaalde voorwaarden, zoals de leeftijd van de kredietnemer op het moment van overlijden, de afwezigheid van betalingsachterstanden, of een maximaal kwijt te schelden bedrag. Een goede manier om uw nabestaanden te beschermen, is het afsluiten van een overlijdensrisicoverzekering (ORV) deze verzekering betaalt dan het resterende bedrag aan de kredietverstrekker, zodat de erfgenamen niet met de schuld blijven zitten. Bepaalde schulden, zoals creditcardschulden of roodstand op een betaalrekening, worden zelden automatisch kwijtgescholden en worden wel door de erfgenamen geërfd. De exacte voorwaarden voor schuldvergeving bij consumptief krediet kunnen per kredietverstrekker verschillen en zijn vaak onderdeel van hun naleving van de gedragscode consumptief krediet, die als doel heeft overkreditering voor zowel kredietnemers als hun families te voorkomen.
De meest directe manier om de laatste updates van de gedragscode consumptief krediet te controleren, is door de officiële website van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) te bezoeken, de organisatie die de gedragscode opstelt en onderhoudt. Aangezien de gedragscode een dynamisch document is dat regelmatig wordt herzien – bijvoorbeeld om te reageren op marktontwikkelingen of nieuwe wetgeving, zoals de versoepelingen die in 2024 meer leenruimte boden – is het voor u als consument verstandig om periodiek de website van de NVB te raadplegen voor de meest actuele versie van de code. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante voorwaarden en richtlijnen die invloed hebben op verantwoord lenen.
Geld lenen zonder BKR-registratie is in Nederland bij de meeste reguliere kredietverstrekkers die de gedragscode consumptief krediet volgen, niet mogelijk, zeker niet met een lopende negatieve BKR-codering, omdat het risico dan als te groot wordt gezien. De belangrijkste concrete mogelijkheid om geld te lenen zonder BKR-toetsing betreft minileningen tot 1000 euro, waarvoor wettelijk geen BKR-toetsing verplicht is, wat een snelle goedkeuring en uitbetaling kan bieden aan consumenten die snel geld nodig hebben of een beperkte kredietgeschiedenis hebben. Daarnaast bestaan er gespecialiseerde aanbieders of particuliere leningen die soms geen BKR-check uitvoeren, vaak in ruil voor onderpand, wat populair is onder consumenten die niet in aanmerking komen voor een reguliere lening. Echter, de risico’s van geld lenen zonder BKR-toetsing zijn aanzienlijk: dit kan leiden tot hogere rentes en het gevaar van overkreditering doordat uw financiële draagkracht niet officieel wordt getoetst, en u kunt te maken krijgen met mogelijke onbetrouwbare leenpartijen die misbruik maken van uw situatie.
Een kredietverstrekker kan een BKR-registratie van een klant verwijderen of aanpassen in specifieke situaties, aangezien alleen de kredietverstrekker, en niet het BKR zelf, de bevoegdheid heeft om deze gegevens te wijzigen. Dit besluit volgt altijd uit een zorgvuldige belangenafweging tussen de bescherming van de kredietmarkt en het belang van de consument voor een schone registratie. De meestvoorkomende gronden voor verwijdering zijn wanneer de registratie foutief of onterecht blijkt te zijn, bijvoorbeeld door een administratieve fout, of wanneer de negatieve registratie disproportionele gevolgen heeft voor de consument, zoals het belemmeren van een essentiële hypotheekaanvraag. Verder is de kredietverstrekker verplicht de verwijdering te faciliteren als een termijn van vijf jaar na de volledige aflossing van de schuld is verstreken. Consumenten met een afgeloste schuld kunnen zelf een verzoek tot verwijdering indienen bij hun oorspronkelijke kredietverstrekker, een stap die bijdraagt aan de principes van verantwoord lenen zoals omschreven in de gedragscode consumptief krediet. Meer informatie over dit proces is te vinden op onze pagina over BKR-registratie verwijderen.
De persoonlijke lening, als een fundamentele vorm van consumptief krediet, speelt een centrale rol binnen de richtlijnen van de gedragscode consumptief krediet, die gericht is op het waarborgen van verantwoord lenen en consumentenbescherming. Kenmerkend voor de persoonlijke lening is dat de persoon die een persoonlijke lening afsluit een vast geldbedrag in één keer op de rekening ontvangt en dit met een vaste maandelijkse rente en aflossing terugbetaalt over een vooraf bepaalde looptijd. Deze zekerheid, waarbij de consument met persoonlijke lening vooraf duidelijke afspraken maakt over de rente en looptijd van lening, sluit naadloos aan bij het hoofddoel van de gedragscode consumptief krediet om overkreditering te voorkomen en financiële problemen te vermijden, wat een belangrijke reden is dat deze leenvorm door wel 85% van de consumenten wordt gekozen. Hoewel het een vaste leenvorm is, heeft de consument met persoonlijke lening in bijna alle gevallen de mogelijkheid om boetevrij vervroegd af te lossen, een beschermende maatregel die in de gedragscode consumptief krediet is vastgelegd en u extra financiële ademruimte kan geven, al blijft het verstandig om vooraf de specifieke voorwaarden van kredietverstrekker te controleren.
Lening.com is de ideale keuze voor het vergelijken en aanvragen van consumptief krediet omdat het een onafhankelijk platform biedt dat consumenten helpt de meest voordelige en passende lening te vinden. Wij vergelijken leningen van meer dan 10 kredietverstrekkers, waardoor u toegang krijgt tot de actuele laagste rentetarieven en zo kunt besparen op uw maandlasten en totale kosten. Het aanvraag- en vergelijkingsproces is eenvoudig, transparant en snel; in slechts enkele minuten kunt u leningen aanvragen en vergelijken van verschillende aanbieders. Als 100% onafhankelijke kredietbemiddelaar staat Lening.com onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en beschikken wij over een Wft-vergunning, wat betekent dat u verzekerd bent van betrouwbare kredietverstrekkers die voldoen aan de gedragscode consumptief krediet en de consumentenbescherming waarborgen. Wij bieden een op maat gemaakt overzicht van geschikte leningopties, vaak met een voorkeur voor de persoonlijke lening die, met een lage rente en duidelijkheid over kosten en looptijd, de populairste en meest voordelige keuze is voor onze klanten.