De Gedragscode Kleinzakelijke Financiering is een essentieel document in Nederland dat de regels en richtlijnen vastlegt voor verantwoord financieren aan kleine ondernemers. Deze code zorgt voor kwaliteit in dienstverlening, transparantie en een eerlijk proces, en is een verplichting voor geldverstrekkers die bijvoorbeeld via de FinancieringsGids opereren.
Op deze pagina duiken we dieper in wat de gedragscode precies inhoudt, welke rechten en plichten ondernemers en financiers hebben, en hoe de naleving ervan wordt gecontroleerd. Ook bespreken we de impact van een negatieve BKR-codering en geven we praktische voorbeelden om u te helpen verantwoord te financieren, inclusief de relatie met consumptief krediet en de bredere zakelijke financiering, en beantwoorden we veelgestelde vragen.
De gedragscode kleinzakelijke financiering is een verzameling afspraken en principes die als doel hebben het financieringsproces voor kleine ondernemers in Nederland eerlijker, transparanter en verantwoordelijker te maken. Deze zelfregulering, opgesteld door de sector zelf, zorgt ervoor dat financiers en adviseurs zich houden aan normen voor duidelijke communicatie, een zorgvuldige beoordeling van de aanvraag en een passende klachtenafhandeling. De code beschermt ondernemers tegen onverantwoorde leningen en verplicht financiers tot een dienstverlening van hoge kwaliteit, wat bijdraagt aan een gezond en duurzaam financieringsklimaat voor het MKB. Zo volgt een Erkend Financieringsadviseur MKB bijvoorbeeld een gedragscode die de principes van verantwoord advies en financiering waarborgt.
De gedragscode kleinzakelijke financiering legt heldere voorwaarden en verplichtingen vast voor zowel financiers als ondernemers om een verantwoord en transparant financieringsproces te garanderen. Voor financiers omvat dit de plicht tot volledige transparantie over tarieven, rentes en provisies, en het voeren van niet-misleidende communicatie gedurende het gehele financieringsproces. Zij moeten zorgen voor passend en verantwoord financieren, wat betekent dat een kredietoplossing altijd aansluit bij de financiële draagkracht van de ondernemer, en hiervoor passende zekerheden vragen. Bovendien moeten de leningsvoorwaarden, zoals het leenbedrag, doel, rentehoogte, aflossingsschema en looptijd, helder in de leenovereenkomst worden vastgelegd. Financiers die zijn aangesloten bij bijvoorbeeld Stichting MKB Financiering keurmerken, zijn tevens verplicht om zich te houden aan de gedragscode voor financieringsaanbieders, inclusief deelname aan jaarlijkse audits en opleidingsmodules.
Van ondernemers wordt verwacht dat zij financieel verantwoordelijk handelen, wat inhoudt dat ze transparant zijn over hun plannen en financiële situatie, en proactief hun financiële verplichtingen beheren. Ook dienen zij aan te kunnen tonen dat ze aan deze verplichtingen kunnen voldoen en in sommige gevallen, zoals bij financial lease, ingeschreven te staan bij de Kamer van Koophandel. Essentieel voor de ondernemer is tevens de verplichting om de leningsvoorwaarden en eventuele polisvoorwaarden goed te lezen en te begrijpen voordat een overeenkomst wordt aangegaan, om zo volledig op de hoogte te zijn van alle aspecten van de financiering.
De naleving van de Gedragscode Kleinzakelijke Financiering wordt streng gecontroleerd door verschillende mechanismen om de kwaliteit en eerlijkheid te waarborgen. Financiers die zijn aangesloten bij keurmerken, zoals die van de Stichting MKB Financiering (SMF), zijn bijvoorbeeld verplicht om deel te nemen aan jaarlijkse audits en opleidingsmodules, zoals eerder op deze pagina vermeld. De SMF ziet actief toe op deze naleving. Bovendien ondergaan MKB financiers die zich willen aansluiten bij de SMF een initiële audit om te toetsen of zij voldoen aan de uitgangspunten van de gedragscode. Ook geldverstrekkers die vermeld staan in de FinancieringsGids moeten voldoen aan deze gedragscode. De code zelf blijft actueel doordat de Gedragscode MKB Financiers jaarlijks wordt geëvalueerd en, indien nodig, wordt aangepast om de kwaliteit en actualiteit te garanderen, aansluitend bij marktbehoeften en nieuwe inzichten.
Volgens de gedragscode kleinzakelijke financiering hebben financiers de plicht tot volledige transparantie over alle kosten en voorwaarden en moeten zij passend en verantwoord financieren. Dit houdt in dat zij niet alleen de financiële situatie, maar ook de ervaring, opleiding en branchekennis van de ondernemer en diens team zorgvuldig beoordelen, en vaak verwachten dat de ondernemer eigen geld in het bedrijf steekt om commitment te tonen. Voor ondernemers is de kernplicht om financieel verantwoord te handelen, transparant te zijn over hun plannen en financiële situatie, en proactief hun verplichtingen te beheren door bijvoorbeeld een deugdelijk financieel plan en ondernemingsplan aan te leveren. Een belangrijk recht voor ondernemers, vooral bij kortlopende financieringen tot maximaal 1 jaar en onder de €100.000, is de betere bescherming en transparantie die de gedragscode biedt, inclusief een eenvoudige en toegankelijke klachtenprocedure mochten er problemen ontstaan.
De gedragscode kleinzakelijke financiering komt tot leven in diverse praktische voorbeelden en concrete toepassingen die de dagelijkse gang van zaken in het MKB-financieringslandschap direct beïnvloeden. Zo betekent de verplichting tot transparantie dat financiers een gestandaardiseerde informatiefiche aanbieden, waarin alle kosten, rentes, looptijden en voorwaarden helder vermeld staan voordat een overeenkomst wordt gesloten, waardoor ondernemers exact weten waar ze aan toe zijn. Een ander cruciaal toepassingsgebied is het principe van passend en verantwoord financieren dit houdt in dat financiers actief de financiële situatie van een MKB-ondernemer beoordelen aan de hand van gedegen bedrijfsplannen en realistische kasstroomprognoses. Als blijkt dat een aangevraagde lening te zwaar is, zullen zij adviseren om een kleiner bedrag te lenen of andere financieringsvormen te overwegen om overkreditering te voorkomen, in plaats van zomaar akkoord te gaan. Voor ondernemers die gebruikmaken van kortlopende financieringen tot maximaal 1 jaar en onder de €100.000, is er een eenvoudige en toegankelijke klachtenprocedure, die praktisch gezien inhoudt dat zij bij onenigheid snel een laagdrempelig traject kunnen starten. De naleving van de gedragscode kleinzakelijke financiering wordt verder concreet gemaakt doordat financiers die vermeld staan in de FinancieringsGids of aangesloten zijn bij keurmerken van de Stichting MKB Financiering, verplicht zijn tot jaarlijkse audits en het volgen van opleidingsmodules, wat ervoor zorgt dat zij hun kennis en praktijkvoering continu actueel houden en de hoge kwaliteitsnormen handhaven.
Een lopende negatieve BKR-codering heeft grote gevolgen voor kleinzakelijke financiering; het betekent doorgaans een directe afwijzing van uw financieringsaanvraag. Kredietverstrekkers, die de richtlijnen van de gedragscode kleinzakelijke financiering volgen voor passend en verantwoord financieren, beschouwen een dergelijke codering als een te groot risico, omdat het wijst op een geschiedenis van betalingsproblemen. Hoewel de BKR primair consumentenkredieten registreert, kijken financiers bij kleine ondernemingen – vooral eenmanszaken en vof’s waar persoonlijke en zakelijke financiën sterk verweven zijn – ook naar de persoonlijke kredietwaardigheid van de eigenaar. De aanwezigheid van een negatieve BKR-codering betekent daardoor dat de mogelijkheden om geld te financieren uitgesloten zijn bij de meeste reguliere kredietverstrekkers in Nederland, waardoor toegang tot noodzakelijk kapitaal wordt geblokkeerd. Ondernemers die twijfelen over hun persoonlijke BKR-status, kunnen altijd een overzicht van hun negatieve BKR-codering opvragen bij het Bureau Krediet Registratie (BKR).
Om de gedragscode kleinzakelijke financiering te downloaden, kunt u deze doorgaans vinden op de officiële website van de brancheorganisatie die verantwoordelijk is voor de totstandkoming en het beheer ervan. De Stichting MKB Financiering (SMF) is de meest prominente partij in Nederland die toeziet op de naleving en jaarlijkse evaluatie van de code, zoals eerder op deze pagina is benoemd. Daarom is hun website de primaire plek om de meest actuele versie van de gedragscode te vinden en te downloaden als een PDF-document. Het is altijd raadzaam om direct de meest recente versie te raadplegen, zodat u op de hoogte bent van de laatste regels en richtlijnen voor verantwoord financieren.
De herziene versie van de gedragscode kleinzakelijke financiering van 2023 bracht voornamelijk enkele verduidelijkingen en enkele inhoudelijke aanpassingen met zich mee. Deze wijzigingen, die zijn doorgevoerd ten opzichte van de eerdere Modelgedragscode van 2020, zijn erop gericht om de code verder te stroomlijnen. Het doel is om de kwaliteit en actualiteit van de gedragscode te waarborgen, zodat deze optimaal aansluit bij de behoeften van de markt en de nieuwste inzichten in verantwoord financieren. Dit zorgt ervoor dat zowel financiers als ondernemers nog duidelijker weten waar ze aan toe zijn binnen het financieringsproces.
Hoewel een ondernemer met een lopende negatieve BKR-codering technisch gezien een financieringsaanvraag kan indienen, zal deze doorgaans direct worden afgewezen door de meeste reguliere kredietverstrekkers in Nederland. Dit komt omdat financiers, conform de principes van passend en verantwoord financieren zoals vastgelegd in de gedragscode kleinzakelijke financiering, een lopende negatieve BKR-codering als een te groot risico beschouwen. De aanwezigheid van een dergelijke codering betekent dat de mogelijkheden om geld te financieren effectief uitgesloten zijn via de gangbare kanalen, om zo overkreditering en verdere financiële problemen te voorkomen voor de ondernemer.
Om als ondernemer verantwoord te financieren volgens de gedragscode kleinzakelijke financiering, doorloop je een aantal belangrijke stappen die bijdragen aan een duurzame lening. Het begint met volledige transparantie over je ondernemingsplannen en financiële situatie, essentieel voor een zorgvuldige beoordeling door de financier. Zorg ervoor dat je proactief je financiële verplichtingen kunt beheren en aantonen dat je de lasten van de lening kunt dragen. Een cruciale stap is het grondig lezen en begrijpen van alle leningsvoorwaarden – inclusief tarieven, rentes, looptijden en eventuele specifieke clausules – vóórdat je een overeenkomst tekent. Door deze stappen te volgen, ben je als ondernemer goed voorbereid en kies je een financiering die echt past bij de draagkracht van jouw bedrijf.
Als ondernemer of financier kunt u op verschillende manieren uw rechten en plichten controleren om zo verantwoordelijk te handelen volgens de gedragscode kleinzakelijke financiering. Voor u als ondernemer begint dit met het actief beheren van uw eigen financiën: houd uw financiële administratie nauwkeurig bij en monitor regelmatig uw cashflow cijfers om uw financiële draagkracht te kennen en aan verplichtingen te kunnen voldoen. Gebruik een financieringscheck om de haalbaarheid van een lening vooraf te beoordelen en raadpleeg de ondernemerscheck van de Belastingdienst voor uw fiscale status. Een belangrijke stap is het grondig lezen van de leningsvoorwaarden, vaak gepresenteerd op een gestandaardiseerde informatiefiche, voordat u een overeenkomst aangaat, en periodiek de correctheid van uw bedrijfsinformatie in het Handelsregister Kamer van Koophandel (KVK) te controleren. Indien nodig, laat uw aangifte inkomstenbelasting en jaarrekening controleren door een accountant. Financiers controleren hun plichten vooral door de gedragscode intern na te leven, met verplichte jaarlijkse audits en opleidingsmodules via organisaties zoals de Stichting MKB Financiering, en door het aanbieden van een toegankelijke klachtenprocedure voor ondernemers.
De Gedragscode consumptief krediet en de gedragscode kleinzakelijke financiering zijn twee aparte sets van regels die elk specifiek gericht zijn op een ander type lening en lener, maar beide verantwoord financieren nastreven. De Gedragscode consumptief krediet regelt leningen die bedoeld zijn voor persoonlijke uitgaven, zoals de aankoop van een auto, een verbouwing of huishoudelijke apparatuur, en is expliciet niet bedoeld voor zakelijke doeleinden. Deze code, vaak opgesteld door organisaties zoals de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), bepaalt onder andere het maximaal leenbedrag en stelt een strenge leennorm vast om consumenten te beschermen tegen overkreditering, waarbij er een voorschrift voor minimaal over te houden bedrag is om financiële problemen te vermijden. Het is essentieel voor consumenten om te letten op de voorwaarden zoals tegenboetes bij extra aflossen en de geschikte looptijd en maandlasten, om zo weloverwogen te lenen. Voor meer gedetailleerde informatie over deze richtlijnen kunt u terecht op onze pagina over de Gedragscode consumptief krediet.
De relatie met gedragscode kleinzakelijke financiering ligt in het overkoepelende doel van verantwoord lenen, maar de toepassing en focus verschillen aanzienlijk. Waar consumptief krediet zich richt op het individu en diens privéfinanciën, is de gedragscode kleinzakelijke financiering ontworpen voor ondernemers die vreemd vermogen aantrekken voor hun bedrijfsvoering of investeringen. Deze zakelijke financiering leunt op een grondige financiële beoordeling van het bedrijf, inclusief cijfers, cashflow en de kredietwaardigheid van de onderneming, in plaats van die van de individuele persoon (hoewel bij eenmanszaken en vof’s overlap kan bestaan). De regels voor zakelijke leningen zijn complexer en variëren sterk per type financiering en geldverstrekker, waaronder de looptijd, rente en de hoogte van het maximale leenbedrag, omdat de risicoprofielen en het doel van de financiering fundamenteel anders zijn dan bij een lening voor persoonlijke consumptie.
Een herkenbaar voorbeeld van ontbindende voorwaarden bij financiering is het ‘voorbehoud van financiering’ bij de aankoop van een woning. Dit stelt een woningkoper in staat om de koopovereenkomst van een woning kosteloos te ontbinden, mocht de benodigde hypotheek niet rondkomen binnen een afgesproken uiterste datum van ontbinding. Voor een soepele toepassing in de praktijk zorgt de woningkoper (als hypotheekaanvrager) ervoor dat deze afspraken, inclusief de uiterste datum, duidelijk gecommuniceerd worden met alle betrokken partijen om zo de voortgang te bewaken. Als de financieringsaanvraag onverhoopt langer duurt, dan gaat een uitstel van de ontbindende voorwaarden vaak samen met een uitstel datum verplichting zekerheidstelling, wat ook de termijn voor bijvoorbeeld een bankgarantie of waarborgsom beïnvloedt. Hoewel de gedragscode kleinzakelijke financiering de nadruk legt op transparantie en verantwoordelijkheid in zakelijke kredietverstrekking, en uitdrukkelijke ontbindende voorwaarden voor het niet rondkomen van de financiering in de zakelijke wereld minder vaak voorkomen dan bij hypotheken, blijft het onderliggende idee van beschermende afspraken wel van waarde. Ondernemers kunnen bijvoorbeeld wel ontbindende voorwaarden overeenkomen voor het verkrijgen van noodzakelijke vergunningen of subsidies voordat een investeringsfinanciering definitief wordt.
De gedragscode kleinzakelijke financiering sluit direct aan op zakelijk financieren door een essentieel kader te bieden voor verantwoord lenen aan kleine ondernemers, wat een belangrijk onderdeel is van het bredere zakelijke financieringslandschap. Deze code zorgt ervoor dat financiers zich houden aan duidelijke normen voor transparantie, een zorgvuldige beoordeling en passende financiering, in lijn met de plicht tot “passend en verantwoord financieren” zoals elders op deze pagina vermeld. Hoewel zakelijk financieren diverse vormen kent, richt deze gedragscode zich specifiek op het beschermen van de kleinere ondernemer tegen onverantwoorde leningen en het bevorderen van een eerlijk proces. Dit doet de code door heldere voorwaarden te stellen aan tarieven, rentes en klachtenafhandeling, waarmee het de standaard voor kwaliteit en betrouwbaarheid binnen de kleinzakelijke markt vormt.